Belirtme Sıfatları
Varlığı veya kavramı sayısıyla, gösterme yoluyla,
soru olarak ya da belirsizlik yönüyle belirten sıfatlara
belirtme sıfatı denir.
Belirtme sıfatları 5 grupta incelenir:
Sayı sıfatları, işaret sıfatları, belgisiz sıfatlar, soru sıfatları, unvan ve saygı sıfatları.
a) SAYI SIFATLARI: Varlıkların, kavramların
sayısal özelliklerini belirten sıfatlara sayı sıfatı denir.
Sayı sıfatları beş grupta toplanabilir:
1) Asıl sayı sıfatı: Varlıkların sayısını bildiren sıfatlardır.
İsme sorulan "Kaç?" sorusunun cevabı asıl sayı
sıfatıdır.
iki yol
üç elma
yedi öğrenci
yüz soru
2) Sıra sayı sıfatı: Varlıkların, kavramların sırasını
belirten sözcüklerdir. Sayı bildiren sözcüklere -nci eki
eklenerek yapılır. İsimlere sorulan "Kaçıncı?" sorusunun
cevabıdır.
ikinci sıra
üçüncü çocuk
yüzüncü yıl
sekizinci soru
"ilk" ve "son" sözcükleri sıra sayı sıfatı olarak kullanılabilir:
ilk gün
son bölüm
ilk gösteri
son söz
3) Kesir sayı sıfatı: İsimleri kesir sayıları kullanarak
belirten sıfatlardır.
dörtte bir ekmek
çeyrek elma
yüzde on zam
onda iki kâr
yarım limon
4) Üleştirme sayı sıfatı: Varlıkları ve kavramları bölüştürme,
paylaştırma anlamı vererek belirten sözcüklerdir.
Sayı bildiren sözcüklere "-ar, -er" ekleri getirilerek
yapılır. İsme sorulan "Kaçar?" sorusunun karşılığıdır.
üçer kitap
onar adım
yedişer lira
5) Topluluk sayı sıfatları: Bazı sayı bildiren sözcüklere
"-z" eki eklenerek türetilen sözcüklerdir.
ikiz çocuklar
dördüz kızlar
b) İŞARET (GÖSTERME) SIFATLARI
Varlıkları, kavramları işaret ederek gösterme yoluyla
belirten sıfatlara işaret sıfatı denir.
bu ev
diğer araba
öyle insanlar
o çocuk
şu sınıf
öteki gün
oradaki dükkan
Bulunma durumu eki (-de, -da) ile birlikte sıfat
yapım eki "ki" yi alan sözcükler bir ismi belirtecek şekilde
kullanılırsa işaret sıfatıdır.
çiçekteki koku
elindeki kitap
DİKKAT EDELİM: İşaret sıfatı olarak kullanılan sözcükler
çekim eki alarak kullanılırsa işaret sıfatı değil, işaret zamiri olur.
Örneğin,
Öylesini bulamazsın.
Bunu çok beğendim.
Şurayı temizleyin.
cümlelerinde çekim eki eklenerek kullanılan
0 yorum:
Yorum Gönder