Destansı Anlatım

DESTANSI ANLATIM

Destansı (epik) anlatım, destan türü metinler temel
alınarak oluşturulmuş metinlerde kullanılan anlatım
biçimidir. Destanlar, bir milletin başından geçmiş
ve onu etkileyen savaş, göç, kahramanlık gibi olaylar
etrafında şekillenen ve bu olayları olağanüstü olaylar
ve kişiler ekseninde anlatan metinlerdir. Bunlara
doğal destan denir.


Anonim olarak ortaya çıkan bu destanlar haricinde
bir de bir yazar tarafından destan özelliklerine uygun
olarak yazılmış, oluşturulmuş destanlar vardır. Bu tür
destanlara yapay destanlar denir. Destansı anlatım,
özellikle yapay destanlarda kullanılan anlatım biçimidir.

Bir milletin başından geçmiş tarihsel ve toplumsal
olayların okuyucuda coşku ve heyecan uyandıracak
biçimde olağanüstü ögelere de yer verilerek anlatılmasına
destansı (epik) anlatım denir.








Destansı anlatım özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

1) Destansı anlatımla oluşturulan metinlerde çıkış
    noktası doğal destanlar olsa da bu tür, doğal      destanlardan
    farklıdır. Doğal destanlar, bir milletin
    başından geçtiği varsayılan olaylara mitolojik
    ögelerin ve olağanüstü güçler taşıyan   kahramanların,
    yaşanması mümkün olmayan olaylar da
    karıştırılarak abartılı bir şekilde anlatıldığı türdür.

   Destansı anlatımda ise genellikle yaşandığı kesin
   olan bir olaydan yola çıkılır. Olağanüstü olaylara,
   abartılı yönlere bir ölçüde yer verse de bu
   ögelerin varlığı doğal destanlarda olduğu gibi
   abartılı değildir. Bu bakımdan destansı anlatım
   doğal destana göre daha gerçekçidir diyebiliriz.

   Destansı anlatımda bir milletin tarihini etkileyen
   olaylara ve bu olaylarda yer alan kişilere yani tarihsel
   açıdan önemli kişilere yer verilir. Kişi ve
   olaylar, olağanüstü unsurlara yer verilerek anlatılır.



2) Destansı anlatımda yer alan konular,       kahramanlık,
    savaş, vatan ve bayrak sevgisi gibi toplumsal
    konulardır. Bu anlatımda çoğunlukla olağanüstü
    özellikleri olan kahramanların, milletlerini      kurtarmaları
    işlenir. Genellikle erkek olan bu kahramanların
    yiğitliği ön plana çıkarılır ve düşman
    karşısında nasıl cesurca savaştıkları dile getirilir.





3) Destansı anlatımda coşku ve heyecan içeren metinlerde olduğu gibi coşkulu bir dil kullanılır. Bu iki anlatım türünü birbirinden ayıran temel fark şudur:
Coşku ve heyecana bağlı anlatımda yazar, kendinden yola çıkar, kendi duygularını anlatır.
Yazar kendisi merkezdedir.Amacı, duygularını okuyucuya hissettirmektir.
Destansı anlatımda ise yazar, kişisel duygularını yansıtmayı değil toplumsal tarihi bir olayın okuyucuda coşku ve heyecan uyandırmasını amaçlar.


4) Destansı anlatımda dilin genellikle şiirsel işlevinden yararlanılır.


5) Tarihi bir olayı ele alan her metnin destansı bir anlatımla yazıldığı söylenemez. Tarihi bir metinde yaşananlar bire bir anlatılırken destansı anlatım farklıdır. Bir metnin destansı anlatım olabilmesi için bu türün özelliklerini taşıması gerekir.


6) Destansı anlatım, tarihi olayları anlatan metinlerin tamamında ya da bir kısmında kullanılabilir.


7) Destansı anlatımda olaylar anlatılırken sanatlı söyleyişlere başvurulabilir.Örneğin olaylar ya da kahramanın özelliği verilirken mübalağa (abartma) sanatından yararlanılabilir.Bunun yanında benzetme, istiare gibi söz sanatları; ölçü,uyak gibi biçimsel ögeler kullanılarak etkili bir anlatım oluşturulabilir.

8) Destansı anlatımda olay unsuru ön planda olduğundan anlatıma hareket katan fiil türündeki sözcüklere yer verilir.Bu nedenle bu anlatım türünde fiillerin kullanımı oldukça önemlidir.


Örnek Metin:

Şu boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyâda eşi?
En kesîf orduların yükleniyor dördü beşi,
-Tepeden yol bularak geçmek için Marmara'ya
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya

........


Âsım'ın nesli... diyordum ya... nesilmiş gerçek:
İşte çiğnetmedi nâmûsunu, çiğnetmeyecek.
Şühedâ gövdesi, bir baksana, dağlar, taşlar...
O, rükû olmasa, dünyâda eğilmez başlar,

Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor,
Bir hilâl uğruna, yâ Rap, ne güneşler batıyor!
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!
Gökten ecdad inerek öpse o pâk alnı değer.

Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhîd'i...
Bedr'in aslanları gibi şanlı idi.
Sana dar gelmeyecek makberi kimler
"Gömelim gel seni târîhe" desem, sığmazsın.

                                     Mehmet Akif Ersoy


Destansı Anlatım çalışma kağıdımızı çözmeyi unutmayın. Ulaşmak için buraya tıklayınız.